Çocuklarda Miyopi Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Bulunduğumuz zaman diliminde 2 milyara yakın miyopi hastası var ve 2050 yılında 4.5 milyar civarı yani dünya nüfusunun yarısında miyopi olacağı öngörülüyor. 

Miyopi Neden Oluşuyor ve Neden İlerliyor?
Miyopi başlangıcı ve ilerlemesinde genetik ve çevresel faktörler mevcut. Yine bu faktörler birbirinden tamamen bağımsız değil. Anne babasında miyopi olan çocuklar, normal popülasyona göre 4-5 kat daha fazla miyopi riski taşıyor.

Çevresel faktörler olarak da çağımızın gereği olan yakın mesafe çalışma telefon, tablet ve bilgisayar gibi sebepler sayılabilir. Bulunduğumuz veya çalıştığımız ortamda aydınlatmanın loş olması, artan kentleşmeyle açık havada geçirilen vakitlerin azalması ve çocukların yoğun ders-sınav maratonları sayılabilir.

Covid pandemisi nedeniyle de evden çalışma, online eğitim ve sokağa çıkma kısıtlamalarıyla bu çevresel faktörler hayatımızda daha çok yer edindi.

Miyopide en hızlı ilerleme genellikle 8-18 yaş aralığında görülüyor. Ancak 18 yaşından sonra da ilerleme olması mümkün.

Miyopi Hangi Mekanizmayla İlerliyor?
Miyopide etkin bölge keskin görme merkezimiz değil, retinanın perifer bölgeleridir. Gözlükle santral görme keskinliği düzeltildiği için, gözlük kullanımıyla miyopi ilerlemesinin bir bağlantısı yoktur. Numaranın yüksek verilmesinin, miyopi ilerlemesine bir etkisi olmadığı kanıtlanmıştır.

Genel olarak bilinenin aksine, olması gerekenden 0.25-0.50 derece düşük numaralarla verilen camların, miyopi ilerlemesini hızlandırdığı bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır. Bu nedenle çocuklarda miyopi düzeltmesi tam numaralarla yapılmalıdır.

Miyopi ilerlemesine neden olan durumların başında çocukların kapalı ortamlardan çıkmaması, yeterince gün ışığı almamaları gelir. Dış ortamda daha az yakına odaklanma ihtiyacı olması ve doğal ışıkla beraber retinada dopamin miktarında artış olması gözün büyümesini ve dolayısıyla da miyopi ilerlemesini yavaşlatır.

Kapalı ortamlar ve yapay ışıklar tam tersi etkiyle miyopi ilerlemesini hızlandıran faktörlerdir. Yine güneş ışığını yeterince almayan ve D vitamini seviyesi düşük olan çocuklarda miyopi ilerlemesinin hızlı olduğu biliniyor.

İlerlemeyi yavaşlatmak maksadıyla iki odaklı gözlükler kullanılabiliyor. Ancak ilerleme mekanizmasının akomodasyonla bağlantısı olmadığı görüldükçe, bu yöntem biraz geri planda kaldı.

Bir diğer yöntem ise, geceleri takılıp sabahları çıkartılan sert lenslerin kullanılması. Bu lens, etki mekanizması olarak geceleri kornea denilen gözün saydam kısmında bir düzleşmeye neden olduğu için, gündüzleri uzaktaki nesneleri herhangi bir araç kullanmadan net şekilde görmemizi sağlıyor. Ve miyopi ilerlemesini uzun dönemde önemli ölçekte yavaşlattığı biliniyor. Fakat bu yöntem de çocuklar açısından pek konforlu olmadığından çok sık kullanılmıyor.

Bir başka yöntem ise, çok düşük dozlarda atropin damlası kullanmaktır. Atropin, aslında muayene için göz bebeğini büyüten ve bazı göz rahatsızlıklarında nadiren kullanılan bir damladır. Çocuklarda ise çok daha düşük dozlarda kullanıldığında, miyopi ilerlemesini yüzde 50 oranında yavaşlattığı bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır. Asya ülkelerinde onbinde birlik dozlarda hazır preparatları yaygın iken, Türkiye'de maalesef yok. Tecrübeli ellerde dikkatli bir şekilde hazırlanarak kullanılabiliyor. Çünkü yüksek dozlarda ciddi yan etkilere yol açma potansiyeli yüksek.

Numaraların İlerlemesini Yavaşlatmak İçin Aileler Ne Yapmalı?
20-20-20 kuralını uygulayarak, yani 20 dakikada bir 20 saniye süreyle 20 fit (6 metre) uzaklığa bakarak yakın mesafe uyumunu kırmak önemlidir. Kapalı ortamlarda 6 metreden uzak mesafe pek olmadığından en güzel yöntem pencereden dışarı bakmaktır. Çocuklara, bunu alışkanlık haline getirmeleri öğretilmelidir.

Çocuklar, düşük ışıklı ortamlarda kitap okuma gibi yakın mesafe aktivitelerinde bulunmamalı ve ortam ışığının miktarı çok iyi ayarlanmalıdır. Günde en az 1-2 saat günışığında dışarıda vakit geçirmek bu sayede D vitamini üretimi ve retinada da dopamin miktarı artımı sayesinde miyopi ilerlemesi yavaşlar.

35 cm'den yakın mesafede okuma ve çalışma yapmamak çocuklara küçük yaştan itibaren öğretilmeli. 

Telefon, tablet ve bilgisayar gibi mobil cihazların kulanım sürelerini olabildiğince minimuma indirmek de önemli bir diğer önlem.

KAYNAK: Göz Sağlığı 101