Türkiye'de kurulan şirketlerin ömürleri pek de uzun ömürlü olmazken, Osmanlı'ya Mehteran zilleri üretmekle işe başlayan bu aile şirketi 400 yıllık köklü bir şirket ve 1929 yılında işi Amerika'ya taşımışlar.
Metallica'nın bateristi Lars Ulrich
O zamana kadar 'Türk zilleri' olarak bilinen bu demirci ailenin ürettiği ziller Amerika ve tüm dünyada en ünlü müzik gruplarının kullandığı bateri zillerinin üreticisi olmuş. Ayrıca günümüzde ABD'de, birçok müzik okulu ve etkinliğe de sponsorluk ediyorlar.
Dünyaca ünlü Zilciyan zillerinin İstanbul'daki ilanı
Konuyla ilgili detaylı bilgiye Sözcü gazetesinin hazırladığı aşağıdaki metinden ulaşabilirsiniz.
"394 yıllık şirketin İstanbul’da başlayan hikayesi
Günümüzde, merkezi ABD'de bulunan ve ürettiği zillerle dünya müzik piyasası tarafından yakından tanınan 394 yaşındaki Zildjian şirketinin hikayesi 1623 yılının İstanbul'una dayanıyor. İşte ismini Osmanlı padişahından alan dev şirketin İstanbul'dan başlayan hikayesi.
17. yüzyılın ilk çeyreğinde İstanbul’da yaşayan ve Ermeni bir demir ustası olan Avedis, alaşımları karıştırmak için gizli bir yöntem keşfetti ve müzik kulağı sayesinde emsalsiz ziller üretmeye başladı.
Dünya gazetesi yazarı Kerim Ülker’in bugünkü köşe yazasında Zildjian hikayesine değindi. Sozcu.com.tr olarak biz de İstanbul’da kurulan bu dev müzik şirketinin İstanbul’dan Bükreş’e oradan da ABD’ye uzanan hikayesini sizler için derledik…
Dönemin padişahı, Avedis’in ününü o kadar çok duymuştu ki kendisini saraya çağırdı. Padişahın’ın talimatıyla mehter takımı için Avedis’in zillerinden sipariş edildi. Sultan Avedis’ten o kadar etkilendi ki ona 80 altın parça ve soyadı ‘zil demiri’ anlamına gelen ‘Ziljian’ soyadını verdi.
II. AVEDİS DÖNEMİ 1851-1865
1851’den önce, Zildjian (Zilciyan) Ailesi’nin ürettiği ziller sadece “Türk Zilleri” olarak biliniyordu. II. Avedis Zilciyan, ailenin adını taşıyan ziller üreten ilk kişi oldu.
II. Avedis Zilciyan, 25 metrelik bir gulet inşa ettirdi ve İstanbul’dan Marsilya’ya, sonra Londra’ya gitti ve burada zillerini Dünya Ticaret Fuarı’nda sergiledi.
1851’de Paris ve Londra’daki fuarlarda ve yine 1862’de Londra’da Avedis Zilciyan adını taşıyan ziller, tüm ödülleri kazandı. 1865 yılında Kerope Zilciyan, Avedis’in yerine geçerek ailenin geleneğini sürdürdü.
KEROPE ZILDJIAN 1865-1909
1800’lerin sonlarında Kerope Avrupa’da ve sonrasında Zilciyan ailesinde en başarılı ustalarından biri olarak tanındı.
Onun ‘K Zildjian’ zilleri, yapılan diğer zilleri rezonans, incelik ve dayanıklılık bakımından geçti.
Kerope başlangıçta şirketin iki numaralı ismi olarak görüldü. 1865 yılında firma kardeşi II. Avedis’ten kendisine kaldı. 1909’dan ölümüne kadar 44 yıl boyunca işleri yürüttü. Avrupa’nın en büyük kültür ve ticaret merkezlerinde sergilere giden Kerope, bir çok madalya ve sertifika kazanarak ailenin itibarını geliştirdi.
Ancak Kerope, torunu 3. Avedis’in, bir gün ailenin zil geleneğini, daha önce hiç olmadığı kadar değiştireceği Amerika’ya getireceğini düşünemezdi.
ARAM ZILDJIAN (1909-1929)
1909’da Kerope’nin ölümü üzerine, Zilciyan zillerinin sırrı Kerope’nin yeğeni Aram’a geçti. Ancak Aram, İstanbul siyasal olarak çok karışık olduğu bu döneminde İstanbul’da ziller üretmeye devam etmekte zorlandı.
Aram, Bükreş’te ikinci bir Zilciyan fabrikası açarken Kerope’nin kızı Victoria, İstanbul Samatya’daki fabrikayı işletmek içirn adım attı. Sonunda Aram dünyadaki zil tonlarını ihraç ettiği ana vatanına geri döndü, o zaman dünyanın en büyük müzik aleti tüketicisi olan Amerika’ya taşındı.
Aram, 1927’de yeğeni III. Avedis’e bir mektup yazarak şu anda onun aile işinde bulunma sırası olduğunu söylüyor. III. Avedis, babası Haroutune gibi, hiç karlı olmamış 300 yıllık bir aile işletmesinin sorumluluğunu üstlenmekten çekindi. Aram’a İstanbul’a geri dönmeyeceğini ve bu nedenle zil tonlamacılığının Amerika’da yeniden kurulması gerektiğini söyledi. Aram, gelip Avedis’e Amerika’daki ilk Zilciyan zil-dökümhanesini kurmalarına yardımcı olmayı kabul etti. Şirket, 1929’da Quincy, Massachusetts’de Caz Döneminin hemen başında kuruldu.
3. AVEDİS ZILDJIAN
Caz müziğinin ilk zamanlarında ziller, tek bir büyük ses için kullanıldı. 1927’de Avedis, amcası Aram’a bir mektup gönderdi ve ona şu anki zil yapımı sanatını devralma sırası geldiğini söyledi. Zilciyan ailesinin 1623’ten beri ziller yaptığını söyledi ve Türkiye’ye dönmek yerine, Aram’ı şirketin ABD’ye taşınması için ikna etti.
ABD’ye taşınmak riskli bir hareketti. Ziller için talep düşüktü ve Avedis’in Boston dışındaki yeni zil fabrikasını açmasının ardından durum daha da kötüleşti ve ekonomik kriz yaşandı. Avedis hızla günün profesyonel davulcularını tanıdı. Bob Crosby ile çalan Ray Bauduc’le çok iyi arkadaş oldu. Ayrıca Chick Webb ve Jo Jones’u da biliyordu. Ama muhtemelen en yakın çalışma ilişkisine sahip olduğu Gene Krupa’ydı.
Krupa, Zilciyan’dan daha popüler hale gelen daha ince bir zil geliştirmesini istedi. Ayrıca daha özel amaçlı ziller kullanımına yardımcı oldu. Bu, Zilciyan Şirketinin gelişim çabaları üzerinde büyük bir etkiye sahipti. Sıçrama, sürüş, çarpışma, şapka ve cızırtılı ziller gibi temel modeller hepsi Avedis Zilciyan tarafından icat edildi ve adlandırıldı.
İkinci Dünya Savaşı sırasında Zilciyan, Ordu, Deniz Kuvvetleri ve Deniz Piyadeleri yürüyüş grupları için zil tonları hazırladı. Bu, şirketin işinin çok önemli bir parçasıydı, çünkü bakır ve kalay, Savaş Üretim Kurulu tarafından tahsis ediliyordu.
Perküsyon endüstrisi, Avedis Zilciyan 1929’da zil yapmaya başladığından beri büyük bir değişime uğradı. Fakat onun sayısız yenilikleri ve öncü üretim teknikleri yüzyılın en etkili müzik aleti üreticilerinden biri olarak tartışmasız bir yer kazandı. Yaptığı zıplama tutkusu, modern müziği sonsuza dek bildiğimiz şekliyle değiştirmeye yardımcı oldu. Avedis Zilciyan, 1979’da ölümünden sonra PAS Hall of Fame’e kabul edildi.
ARMAND ZILDJIAN
1921’de Milton’da doğan Armand, Amerika’da doğup büyüyen ilk Zilciyan’dı. Avrupa geleneğinde, Armand çok erken yaşlarda aile işine başlamıştı. Sekiz yaşındayken Armand, amcası Aram’ın Amerika’ya tarihi ziyaretine tanık oldu. Aram, Armand’ın babasını (Avedis) ailenin 300 yıllık gelişimsel zil yapımı geleneğini sürdürmeye ikna etmeye başlamıştı.
Armand müzikal bir gelenek içinde doğduğu için şanslıydı. On dört yaşına gelindiğinde, Zilciyan’ın eritme alâtı özel prosesini öğrendi ve üretim operasyonunun her aşamasında da yetenekliydi. Yıllar geçtikçe Armand, Gene Krupa ile çok yakın bir ilişki geliştirdi.Gelecek yıllarda, Armand, Buddy, Louie, Shelly, Elvin ve günün tüm büyük davulcuları ile yakın arkadaşlıklar kurdu.
Savaştan sonra Armand imalat için tam sorumluluk üstlendi.Bu, ona hayatının geri kalanında yapmaya devam ettiği yeni sesler deneme ve geliştirme özgürlüğünü sağladı.65 yıllık kariyerinde Armand birtakım onur ödülüne layık görüldü.
1988’de Berklee College of Music’den Onursal Doktora derecesi aldı. 1994’te Percussive Arts Society Hall of Fame’e girdi. Los Angeles’taki Sunset Bulvarında “Rock Walk” da onurlandırılan birkaç üreticiden biri oldu ve 2002’de Modern Davulcu Editör Başarı Ödülü aldı. Bütün bu övgülere rağmen, Armand oldukça mütevazi bir adam olarak kaldı.
Armand’ın kızı Craigie, Armand’ın insanları rahatlatmak için karizmatik kişiliğini ve mizahını kullandığını söylüyor. Ve ziller üzerinde dünyanın en önde gelen otoritesi olarak kabul edilmesine rağmen çok alçakgönüllü olduğunu söylüyor. Armand insanlara çok yakındı. Çünkü Zilciyan’ın misyonunun dünya çapında davulcu ve perküsyon sanatçısına hizmet etmek üzere 380 yıllık bir geleneğin kulübü olarak kalması gerektiğine inanıyordu.
CRAIGIE ZILDJIAN
1976’da, Craigie Zilciyan aile işinde babasına (Armand) ve dedesine (Avedis III) katıldı. Bu üç neslin birlikte çalıştığı ilk dönemdi. Craigie, 1999’da şirketin CEO’su olan ilk kadın oldu. O zamandan beri şirket, zillerde küresel pazar lideri konumunu güçlendirerek benzeri görülmemiş bir büyüme yaşarken dünyanın en büyük davulcu üreticisi haline geldi.
Craigie eğitime olan bağlılığının bir sonucu olarak, Avedis Zilciyan Perküsyon Burs programını (büyükbabasının anısına), Kerope Zilciyan Konser Vurmalı Çalma Yarışması’nı ve Berklee Müzik Koleji’nde Armand Zilciyan Sanatçısı Yerleşim Programını başlattı.
Berklee College’daki Zilciyan Perküsyon Tesisi’nin yanı sıra Zilciyan Aile Fırsat Fonu’na (Perküsör Sanatları Topluluğu tarafından yönetildi) sponsor oldu. Zilciyan ayrıca Arizona Müzik Festivali ve Müzik Enstrümanları Müzesi’nin Galeri sponsorluğunu üstleniyor.
Müzik topluluğunda aktif bir üye olan Craigie, Uluslararası Müzik Ürünleri Derneği (NAMM), Uluslararası Caz Eğitmenleri Derneği ve New England Konservatuvarı Denetleme Kurulu Danışmanları Kurulu’nda Yönetim Kurulu’nda görev yaptı. Halen, Zilciyan Yönetim Kurulunu seçiyor ve Berklee Müzik Koleji’nin bir sorumlusu.
Craigie, Boston Üniversitesi’nden Yüksek Lisans derecesi, American University’den İnsan Kaynakları Yönetimi alanında master derecesi ve Harvard Business School’da Sahipler Yönetimi Programı’nı tamamladı. 2013’te Zildjian Massachusetts’de 4. En Büyük Azınlık / Kadın Sahibi Olunan İşletmeler olarak tanındı."
