Ölümsüz Hücreler’e 70 Yıl Sonra Dava

ABD’de siyahi Henrietta Lacks’ten 1951’de “rızası olmadan” alınan ve çoğu insandakinden farklı özelliklere sahip olduğundan “ölümsüz hale getirilebilen” hücrelerinin, günümüze kadar tıbbi araştırmalarda kullanılması ve belli şirketlere kâr sağlaması nedeniyle mirasçıları tarafından dava açıldı.

Johns Hopkins Hastanesi’ndeki hücre biyoloğu George Gey, 1951’de rahim ağzı kanserinden ölmeden önce Lacks’ten alınan hücrelerin, diğer insan hücrelerinden farklı olarak canlı tutulabileceklerini bularak, bir hücre hattı geliştirmişti. Ölümsüz hale getirilen hücrelere Henrietta Lacks’e ithafen “HeLa” adı verilirken, söz konusu hücre çizgisi, aralarında Kovid-19’un da bulunduğu pek çok virüs, kanser ve yer çekimi ile ilgili araştırmalara katkı sağlamış, pek çok aşının bulunmasını sağlamıştı.


Mirasçılar yargıya gitti
On yıllar boyunca hücrelerinin çığır açan tıbbi araştırmaların ayrılmaz bir parçası olduğundan habersiz kalan Lacks’in akrabaları, ABD’deki “Thermo Fisher Scientific” şirketine dava açtı. Mirasçılar, hücrelerin kaynağı belli olduktan sonra bile şirketin HeLa hücrelerini seri üretip araştırmalar için sattığını iddia etti. Davada, Lacks’in sömürülmesinin “siyahilerin tarih boyunca yaşadığı ortak bir mücadele” olduğu belirtildi.

Johns Hopkins Üniversitesi, hücre dizilerini hiçbir zaman satmadığını veya kâr sağlamadığını iddia etse de, birçok şirket, Lacks’in genetik materyalini kullanmanın patentli yollarına sahip.
-----------