Tom Barrack’ın ‘Osmanlı Millet Sistemi’ çıkışı tepki topladı

ABD’nin Ankara Büyükelçisi Tom J. Barrack’ın İzmir ziyareti sırasında yaptığı “Türkiye için en iyi sistem Osmanlı millet sistemidir” açıklaması geniş tartışmalara yol açtı.

Barrack’ın Osmanlı kökenlerine vurgu yaptığı konuşmasında, çok milletli yapıların birlikte yaşama modeli olarak övülmesi, kimi çevrelerce nostaljik bir değerlendirme olarak görülse de, Türkiye’de siyaset ve diplomasi alanında ciddi tepkilere neden oldu.

Barrack, Osmanlı dönemindeki millet sistemini “farklı etnik ve dini grupların yüzyıllar boyunca merkezi sistem içinde bir arada varlık gösterebilmesini sağlayan bir model” olarak nitelendirdi.

Ancak bu değerlendirme, laik Cumhuriyet ilkesini esas alan çevrelerce “geri dönüş çağrısı” ve “iç işlerine karışma girişimi” olarak yorumlandı.

Atatürkçü Düşünce Derneği (ADD) Başkanı Hüsnü Bozkurt, Barrack’ın sözlerinin kabul edilemez olduğunu belirterek, “Bu söylemler, Türkiye’yi din eksenli bir düzene çekme hedefinin parçası. Barrack bir büyükelçiden çok, sömürge valisi gibi konuşuyor. Derhal istenmeyen kişi ilan edilerek Türkiye’den gönderilmelidir” dedi.

Emekli Büyükelçi Onur Öymen de tepkisini dile getirerek, Osmanlı'nın çok milletli sisteminin parçalanmasına neden olduğunu söyledi. 

Öymen, “Millet sistemi, Osmanlı’nın çöküşünü hazırlayan temel unsurlardandı. Fransız Devrimi’nin etkisiyle bu gruplar ayrılıkçı hareketlere yöneldi. Cumhuriyet ise bu dağınıklığı sonlandırarak tek bir ulus çatısı altında birlik sağladı” dedi. Öymen ayrıca Irak’ta ABD’nin dayattığı anayasal modelin benzer bir bölünmeyi getirdiğini ve Barrack’ın açıklamalarının bu açıdan dikkatle okunması gerektiğini vurguladı.

Tarihi Model Önerisi mi, Siyasi Mesaj mı?

Uzmanlara göre, Barrack’ın sözleri sadece nostaljik bir Osmanlı vurgusu değil; aynı zamanda Türkiye’nin iç düzenine dair ima taşıyan bir siyasi mesaj niteliğinde. Eski diplomatlar ve siyasi yorumcular, bu tür açıklamaların özellikle dış misyonlar tarafından yapılmasının diplomatik teamüllerle bağdaşmadığını ve Türkiye’nin egemenlik hakkını tartışmalı hâle getirebileceğini savunuyor.

Tom Barrack, Aralık 2024’te ABD’nin Ankara Büyükelçiliği’ne atanmış ve Mayıs 2025’te Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a güven mektubunu sunarak resmen görevine başlamıştı.

Lübnan kökenli olan Barrack, ABD Başkanı Donald Trump’a yakınlığı ve iş dünyasındaki etkili konumuyla tanınıyor.

Barrack aynı zamanda ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi olarak da görev yapıyor.