Can Harmanşah'ın Tır Okulunu Ziyaret Ettik...
Türkiye'de giderek kötüleşen ekonomi nedeniyle birçok Türk ABD'ye göç ediyor. Tır şoförlüğü de yüksek kazanç getirisi olan bir iş kolu olarak lanse edildiği için çok kişiden aldığım soru doğrultusunda bu işle özdeşleşen Can Harmanşah'ın CDL okulunu ziyaret ettim. Pek çok öğrenci ile de görüşme yaptım. Bakalım Can'a güvenmekle hata mı etmişler, yoksa mutlu sona mı ulaşmışlar?..
Yaklaşık bir yıl önce kendisiyle ben İstanbul'dayken Zoom programı aracılığı ile bir söyleşi yapmıştık ve oldukça fazla izlenmişti. https://www.abdpost.com/abd-de-tir-okulu-acan-turk-can-harmansah/119940/ Çünkü son yıllarda Türkler tarafından ABD'de tır işine ilgi giderek arttı ve bunda Can Harmanşah'ın çok büyük bir rolü olduğunu düşünüyorum. Adeta TIR denince hemen Can Harmanşah akıllara geliyor.Ama bunu iki farlı yönde düşünenler var! Birinci grup, gerçekten onun videolarını izleyerek ona güven duyuyor ve öyle ki gözlerimle de şahit oldum! birçok kişi Türkiye'den kalkıp direkt Can'ın okuluna geliyor onu bulmak üzere. Ama bir diğer grup da bu piyasanın Can yüzünden bittiğini iddia ediyor. Kazançların, Can'ın iddia ettiği gibi yüksek olmadığını ve verdiği bilgilerin gerçeği yansıtmadığını söylüyorlar.Ben bir gazeteci olarak buna açıklık getirmek istedim ve de bizzat okulu ziyaret ettim. Burada niyetim Can Harmanşah'ı övmek ya da parlatmak değil! Umudunu bu işe bağlayan Türk insanına doğru bilgi aktarmak. Çünkü malum, giderek kötüleşen ekonomi nedeniyle birçok Türk, akın akın ABD'ye göç ediyor ve de etmek istiyor. Buraya gerek Meksika üzerinden kaçak yolla gerekse Green Card talihlisi olarak yeni gelmiş ve henüz iş bulamamış, para kazanmanın formülünü arayan pek çok kişi var. Hatta hatta yıllardır bu ülkede saatlik ücretle çalışıp aradığını henüz bulamamış Türklerle de tanıştım. İşte benim asıl amacım eğer bu tır şoförlüğü işi, bahsedildiği kadar iyi kazandırıyorsa yurdum insanını bilgilendirmek!..
CDL'İ DOĞRU OKULDAN ALMAK NEDEN ÖNEMLİ?
Can Harmanşah'ın ortakları ile birlikte kurduğu okulun adı Truck Trailer Pro CDL School. Okul, Ohio eyaletinin Dayton kentinde. ABD'de birkaç yıl öncesine kadar CDL ehliyeti almak, okula bile gitmeden çok kolay halledilebilen bir işti, ancak yaşanan ölümlü kazaların artması ile ABD yönetimi bu işe bir ciddiyet getirdi. Artık teorik ve pratik eğitimi bir arada alacağınız bir okulda kurs görmeden ve sınava girip geçmeden bu ehliyeti almanız mümkün değil!..
Öyle ki Can'ın kendisi de ehliyetini eski usul almış ve bedelini de ağır ödemiş. Çünkü yeterli sürüş tecrübesi olmadığından üst üste iki kaza yapınca cebinden yüklü bir para çıkmış, zarar etmiş. Ama tabii ki canıyla ödemesinden daha iyi. Hatta başkalarının canına sebep olsa, ömrünü hapishanelerde geçireceğini de unutmamak lazım. O dönem iki kaza ile işe başlayınca neredeyse pes edeceğini söyleyen Can, birçok kişinin de aynı sebeple bu işi en başında bıraktığını anlattı.
O da buradan yola çıkarak bu okulu açmaya karar vermiş. Hem de işinde o kadar titiz ki Amerika'nın en iyi okulu olma konusunda kararlı! Çünkü halen daha birçok okulun, yeterince direksiyon pratiği yaptırmadan öğrencilerini sınava soktuğunu anlattı. Sonuç yine aynı oluyor o zaman, yeni başlayan şoför kaza yapıyor. Oysa ki bu iş çok riskli bir iş.
KAYIT İÇİN ARANAN ŞARTLAR...
Okula kayıt olabilmeniz için en önemli şart ABD'de çalışma izninizin olması. Geçici süreli vizeyle değil uzun süreli vizeyle ve çalışma vizesiyle burada bulunmalısınız. Mesela Green Card bunlardan sadece bir tanesi. Ayrıca ABD'den edindiğiniz sürücü belgenizi de almış olmalısınız. Çok temel düzeyde yani tabelaları anlayabilecek ve polis çevirdiğinde iletişim kurabilecek kadar İngilizce bilgisi de şart. Fakat Can'ın söylediğine göre sıfır İngilizce ile sınavda anlatması gerekenleri bol bol pratik yaparak geçenler de oluyor. Yani bu, gözünüzü korkutmasın.
OKULDAKİ AMERİKALI HOCALARIN FARKI...
Can'ın tır okulunda bütün öğretmenler Amerikalı. Ve her biri çok tecrübeli. 10 yıllık, 20 yıllık ve hatta 38 yıllık tecrübesi olan hocalarla tanıştım. Hepsinden önemlisi videoyu izleyince siz de farkedeceksiniz ki hepsi öğrencilerine karşı bir anne ve baba sevecenliğinde ve şefkatinde. Çok sabırlılar. Güneşin altında bütün gün yılmadan yorulmadan saatlerce manevra yapmayı ve park etmeyi öğrettiklerine şahit oldum. Zaten ABD'de firma sahipleri de artık ciddi okullardan mezun personel alarak kendilerini güvenceye alıyorlar.
Öğrencilerin sınavda İngilizce konuşmaları gereken bir bölüm var. Hocalar aynı şekilde bu bölüm için de öğrencilerini çok güzel hazırlıyorlar. Ana dilleri İngilizce olan öğretmenlerden bu dersi almak çok önemli bence.
Üstelik bir kadın olarak çok gurur duyduğum başka bir detay daha ilgimi çekti okulda, o da hocalar arasında kadınların da bulunması. Özellikle okulun baş öğretmeni Felisia o kadar şefkat dolu ki her bir öğrencisini evladı gibi gördüğünü söyledi. Hatta öğrencilerle yaptığım görüşmelerde kadın hocalardan daha kolay öğrenebildiklerini ifade ettiler, çünkü dediğim gibi daha sabırlı ve anaç yaklaşıyorlar eğitime. Zaten Amerika'da kadın tır sürücülerin sayısı oldukça fazla. Ve Can'ın yetiştirdiği kadın öğrenciler de var ve şu an tır işinden ekmek yiyorlar.
KURSTA 50 SAAT SÜRÜŞ DENEYİMİ!..
Okulda her türlü teknik donanım son teknoloji ile mevcut. Sınıfta teorik eğitim bir hafta sürüyor. Burada işle ilgili genel bilgileri ve Amerika'daki trafik kurallarını öğretiyorlar. Kalan iki hafta boyunca bire bir hocalar eşliğinde tırlar ile pratik yapıyorsunuz. Hem sürüş, hem geri sürüş ve manevralar, hem park etme hem de İngilizce konuşarak tırın parçaları ve teknik bilgisi hakkında eğitim veriliyor. Bu okulda bir öğrenci ortalama 50 saat tır kullanma şansı yakalıyor. Bu sayede sınava dört dörtlük hazırlanmış oluyor. Her tırın başında mutlaka bir öğretmen sizinle ilgileniyor. Bağırma ve azarlama yok! Bu sayede de okulun sınavlardaki başarı yüzdesi çok yüksek. Yani ilk sınavda başarıp geçen öğrenciler yüzde 98'lik bir dilimi oluşturuyor, bu da DMV tarafından olumlu değerlendiriliyor haliyle.
DMV'NİN DİKKATİNİ ÇEKMEYİ BAŞARDI!
Bu durum bir avantajı daha sağlıyor, Can ve ekibi DMV'ye 'permit' sınavının Türkçe yapılabilmesi için başvuruda bulunmuş! Okulun başarı yüzdesinin yüksek olması ve Türk nüfusun bu bölgede yoğunluğu sayesinde yakın zamanda bunun müjdesini de verebilir Can Harmanşah. Ayrıca bir güzel haber de şu ana kadar sınavda İngilizce ezber yapılarak hazırlanılan bölüm 6 sayfalık bir içerik iken, artık bunun Can ve ekibinin girişimleri sayesinde 1,5 sayfaya indirgenmiş olması. Yani Truck Trailer Pro CDL School sayesinde, CDL sınavı giderek kolaylaşıyor diyebiliriz.
Okulun Ohio eyaletinde oluşunun büyük bir avantajı daha var! O da burada CDL sınavları içn okulun çok kısa sürede randevu alabilmesi. Çünkü kalabalık eyaletlerde bu süre oldukça uzayabiliyor. Ne kadar çabuk ehliyetinizi alırsanız o kadar çabuk işe başlayabilirsiniz.
KURS ÜCRETLERİ VE ÖDEME KOLAYLIĞI...
Kursun ücretine gelecek olursak, okulda çalışan Türk personel Rabia Hanım'dan edindiğim bilgiye göre toplam ücret 4,920 dolar. Bu fiyat ABD genelinde CDL okulları arasında oldukça uygun kalıyor. Hele bir de eğitim kalitesinin ve başarı yüzdesinin yüksek olduğunu hesaba katınca müthiş bir rakam! Ama avantajlar bununla da bitmiyor. Çünkü okul yönetimi ödemeyi kolaylaştıracak pek çok alternatif sunuyor ve konaklamayı da kar elde etmeden çok düşük bütçeyle halletmenizi sağlıyor.
Bu ücrete, eğitimler ve sınav ücreti gibi tüm detaylar dahil. Yani öğrenci başka bir sürprizle karşılaşmıyor. Ücret farkı olmaksızın nakit, zelle, çek ya da kredi kartı ile ödeyebilirsiniz. Şirketin size sunduğu ödeme avantajlarından biri de 'loan' seçeneği. Okul, öğrencilere kredi verebilecekleri bazı firmalarla anlaşma yapmış durumda. Bu sayede çok küçük faiz farkı ile aylık 169 dolar ödeyerek 4-5 yıl içinde kurs ücrerini ödeyebilirsiniz. Üstelik taksitleri ödemeye de okul size iş bulduktan sonra başlıyorsunuz! Bu daha da büyük avantaj. Hatta günlük 30 dolar olan konaklama ücretiniz de bu krediye dahil ediliyor. Yani özetle okula gelen bir öğrenci hiç para ödemeden bu krediyi çekip bir ay boyunca eğitimini alıyor, bu süreçte Can'ın yerleştirdiği evlerden birinde konaklıyor ve sınava giriyor. Dileyen işe başladıktan sonra kısa süre içinde toplu ödeyerek borcunu kapatabilir. Dileyen 169 dolar taksit ödemeye devam edebilir.
BU AVANTAJLAR HİÇBİR OKULDA YOK!
Okul, sınavı geçip lisansınızı aldıktan sonra ortalama bir ay içinde zaten iş buluyor. Aylık ödemeler de işe yerleştikten sonra başlıyor. Ama bu imkandan faydalanmak için kredi skorunuzun kötü olmaması gerektiğini hatırlatalım. Minimum 600 puan olmalı. Peki ABD'ye yeni gelip henüz kredi skoru oluşmayanlar ne yapacak? Can burada da devreye pek çok defa girdiğini anlattı. Güven duyduğu kişiler adına kendisi kredi çekmiş. Ama bunun için 1,000-2,000 dolar peşinat aldıklarını söyledi. Devamını, öğrenci kendisi aylık taksitler halinde ödüyor. Her ne kadar borcunu ödemeyen birkaç kişiye denk gelse de kurunun yanında yaşları da yakmamış Can ve iyi niyetle yine de bu imkanı öğrencilerine sunmaya devam ediyor.
ÖĞRENCİ EVLERİ NASIL?..
Okulun iki adet öğrenci evi mevcut. Bunlar bölgedeki bildiğiniz bahçeli, açık mutfaklı, çamaşır odalı tertemiz ve konforlu müstakil Amerikan evleri. Öğrenciler odalarda iki kişi kalıyor. Günlük ücreti de sadece 30 dolar. Bu bölgede evlerin kira bedelleri faturalar dahil ortalama 2,000-2,500 dolar civarı. Öğrencilere kolaylık olması için okul yönetimi ve Can bu işten hiç kar elde etmeden sadece kira ve faturaları çıkaracak bir bedel belirlemişler. Hatta bazen ceplerinden bile tamamladıklarını söyledi.
Okulda sadece Türk öğrenciler eğitim almıyor. 1,5 sene gibi kısa bir sürede adını duyurmayı başarmış ve hem Amerikan devleti ve DMV'nin güvenini sağlamış hem de pek çok milletten öğrencinin akın ettiği bir okul burası. Özbek, Dominik, Ukraynalı ve tabii Türk öğrencilerle yaptığım görüşmeleri yukarıdaki videodan izleyebilirsiniz. Ayrıca video sayesinde görüştüğüm Amerikalı öğretmenleri de daha yakından tanıyabilir ve enerjilerine de şahit olabilirsiniz.
Okul, bir yılda ortalama 600 civarında öğrenci mezun ederek onları CDL ehliyet sahibi ve dolayısıyla da yüksek kazançlı bir iş sahibi yapmış durumda Amerika topraklarında. Bu öğrencilerin her birine vaat ettileri gibi bir iki ay içerisinde iş de bulduklarını ifade eden Can Harmanşah, okuldan mezun olan hiç kimsenin işsiz kalmadığını iletti.
YÜKSEK ÜCRETLE İŞ BULMA GARANTİSİ...
Gelelim asıl meseleye!.. Bu işte gerçekten iyi kazanılıyor mu? Açıkçası bu sektörün ABD'de bitme ihtimali asla yok. Çünkü Amerika, yüzölçüm olarak çok geniş topraklara sahip ve dolayısıyla da çok kalabalık. Ve de tüketim toplumu. Hal böyle olunca lojistik çok önem kazanıyor. Hatta pandemide de gördüğümüz üzere o tip felaketlerde birçok sektörün işi dururken lojistik daha da önem kazandı. Zaten o nedenle tır şoförlerinin kazançları da bu derece yükseldi. Her işte olduğu gibi inişli çıkışlı dönemleri olduğunu belirten Can, şu sıralar piyasalar durgun olsa da ilerleyen zamanda mutlaka yükseleceğini ifade etti. Kaldı ki daha önce röportaj gerçekleştirdiğim başka Türk tırcıların da dediği gibi, şu sıralar kendi tırı ile iş yapanlar ve filo sahipleri için artan maliyetler dolayısıyla piyasa biraz zorlayıcı. Fakat bir şirkette sadece şoförlük yapanlar için ise hiçbir şey değişmemiş. Aylık kazanç ortalama 8 ila 12 bin dolar arasında değişiyor. Az tatil yapanların daha fazla bile kazandığı söyleniyor. Çünkü şoför hiçbir masrafı olmadan sadece işini yapıp parasını alıyor. Ve şoföre çok ihtiyaç var.
Kısaca benim gözlemlediğim kadarıyla CDL ehliyet sahibi olmak bileğinize takacağınız bir altın bilezik ABD'de. Üstelik bu iş kolunda kazancınızı kendi çalışma sisteminize göre belirleyebillirsiniz. Örneğin daha çok tatil yapıp gezmeyi seçerseniz daha düşük, ama daha çok çalışırsanız da daha çok kazanma şansınız var. Tatil zamanlarınızı kendiniz belirleme lüksüne sahipsiniz. İşe ara verseniz bile geri dönebileceğiniz bir meslek türü. Çünkü CDL ehliyeti olan deneyimli şoförlere her daim ihtiyaç var. Üstelik yaş sorgulanmıyor, 80 yaşında bile tır şoförleri çalışıyor bu ülkede.
Can ve ekibi şirketin diğer iş kolu olan lojistik sayesinde birlikte çalıştıkları binlerce firmayla temas halinde olduklarından öğrenclerini işe yerleştirme konusunda sıkıntı çekmiyorlar. Bunlar arasında Ukraynalı, Türk, Özbek, Ahıskalı pek çok şirket var. Ama şunu hatırlatalım ki Amerikan firmaları ile çalışmak isterseniz onlar deneyim sahibi olana kadar kazancınızı düşük tutuyorlar Can'ın aktardığına göre. Yani 8-12 bin dolar yerine 4-7 bin dolar kazanırsınız ortalama.
Tır işi Türklere ne avantaj sağlar derseniz, özellikle de dil bilmeden gelen biriyse alt tabaka işlerden başlarsa 2,500-3,000 dolar aylık kazanç ile başlar. Ama çalışma vizesi varsa bu kişiler gerçekten bir altın bilezik edinebilirler. ABD'de aylık 8-12 bin ortalama kazanç çok güzel bir ortalama. Hem bütün Amerika'yı gezme şansı tanıyor bu iş. Hele bir de yalnızlığı, gezmeyi ve araç kullanmayı seven biriyseniz müthiş bir seçenek. Kazancı sayesinde para biriktirme olanağı da sunuyor. Bu sayede hayalinize giden yolda para biriktirmek için birkaç sene yaparak basamak olarak da kullanabilirsiniz. Dediğim gibi hatta para lazım oldukça uzun aralardan sonra bile tekrar dönebileceğiniz bir saha.
CAN'I KİMLER NEDEN SUÇLUYOR?..
Can, kendisine yöneltilen eleştirilere de cevap verdi. Bu tür insanların tır işinin ekstra gelen Türkler nedeniyle biteceğini düşünüp endişelendikleri için yanlış yönlendirme yaptığı kanısında. Oysa bu piyasada herkese ekmek var diyor. özellikle de ABD genelinde bu sektör içinde çok küçük bir yüzde oluşturan Türklerin çoğalması zarar değil fayda sağlar görüşünde. Dileyen herkesi de emin olmak için bire bir okulu görüp işin uzmanlarından bilgi almak için okuluna davet ediyor. İş bulduğu öğrencilerle iletişime geçebileceklerini söylüyor. Benim gördüğüm, o, her şeye kulağını tıkamış ABD'nin en güvenilir ve başarılı tır okulunu inşa etme yolunda emin adımlarla, insanlara yardımcı olarak ilerliyor.
Ne diyelim ben ikna oldum. Okul turu yapmak, öğretmen ve öğrencileri tanımak ve daha detaylı bilgi edinmek için yukarıdaki röportaj videosunu izleyebilir ve çevrenizle ya da bu işe ilgi duyanlarla paylaşabilirsiniz.
Siz ikna oldunuz ama bu işi bilenler bu çocuğun yanlış yaptığını düşünüyor. Askerliğini bile yapmamış insanları ilticaya özebdiriyor söylediği çoğu şey hayal ürünü
Bu haber portalı Can Harmanşah arkadaşa mi ait yoksa sağlam reklam bütçesi mi ayırıyor bu site için. Kendisi daha yeni başladığında izlerdim o zaman bile kazançlar hakkında abartılı konuşup insanları yanlış bilgilendiriyordu. Yolu bahtı açık, kazancı hayırlı olsun.